Աշխարհում խորհրդարանականների 25,5%-ը  կանայք են

Առաջխաղացում, որը դեռևս հեռու է լիարժեք հավասարությունից

Կանանց միջազգային օրվա նախօրեին Միջխորհրդարանական միությունը (IPU) հայտարարեց աշխարհի օրենսդիր մարմիններում կանանց հավասար ներկայացվածության համար պայքարում որոշակի առաջընթացի մասին՝ նշելով, որ 2020 թվականին պատմության մեջ առաջին անգամ կանայք զբաղեցրեցին  բոլոր պատգամավորական տեղերի 25,5 տոկոսը: 

«Մեծ գոհունակությամբ եմ ուզում հայտնել, որ առաջին անգամ կանայք կազմում են խորհրդարանականների մեկ քառորդից ավելին: Սա առաջխաղացում է, բայց ամբողջական հավասարությունը դեռևս հեռու է», – ասել է ՄԽՄ գլխավոր քարտուղար Մարտին Չունգոնգը` հենվելով Միության «Կանայք խորհրդարանում – 2020»  զեկույցի տվյալների վրա: 

 ՀՀ Ազգային ժողովի կազմում այսօր  30 կին պատգամավոր կա, ինչը  22.7% է կազմում:

Իր այս ցուցանիշով  Հայաստանը Միջխոհրդարանական միության կանանց ներկայացվածության վարկանիշային ցուցակում 98-րդ տեղն է զբաղեցնում:  

 1995 թվականից՝ առաջին գումարումից սկսած կանանց ներկայացվածությունն Ազգային ժողովում  աճել է  6%-ից մինչև 22.7% , ընդ որում այդ աճն ապահովել է  Ընտրական օրենսգրքում ամրագրված քվոտայի շնորհիվ ,

որն 2003-2018 թ. ընթացքում  աճել է  5%-ից  25%:

Ըստ Միջխորհրդարանական միության տվյալների,  հետխորհրդային տարածքի շատ երկրներ չեն առանձնանում ազգային օրենսդիր մարմիններում կանանց բարձր ներկայացվածությամբ: Բացառություն է կազմում  Բելառուսը, որն  առաջատար է հետխորհրդարանային տարածքի երկրների շարքում, որը գլոբալ վարկանիշում 22-րդ տեղում է. Բելառուսի ստորին պալատում կանայք կազմում են 40 տոկոս, վերին պալատում ՝ 25: Դրա հետ մեկտեղ,  Ռուսաստանն այս վարկանիշում զբաղեցնում է 138-րդ տեղը և փակում է այն երկրների ցուցակը, որոնք ԽՍՀՄ կազմում էին այս ցուցանիշով. ստորին պալատում ռուս կանայք զբաղեցնում են տեղերի 15,8 տոկոսը, իսկ վերին պալատում ՝ 17,1 տոկոսը:

Ըստ անցյալ տարի Եվրոպայի 14 երկրներում անցկացված ընտրությունների արդյունքների, դրանցից երեքում `Ադրբեջանում, Չեխիայում և Ռումինիայում, կանայք չեն կարողացել ստանալ նույնիսկ մանդատների քսան տոկոսը: Այնուամենայնիվ, Ադրբեջանն աչքի ընկավ` իր պատմության մեջ առաջին անգամ երկրի հիմնական օրենսդիր մարմնի խոսնակի պաշտոնում ընտրելով կին:

Ընդհանուր առմամբ, անցյալ տարի 58 կին է զբաղեցրել խոսնակի պաշտոն, ինչն անցյալ տարվա համեմատ` մեկով ավելի է:

Միջխորհրդարանական միությունը երկար տասնամյակներ շարունակ հետեւել է աշխարհի խորհրդարանների գենդերային կազմին, ինչը կազմակերպության փորձագետներին հնարավորություն է տալիս գնահատել զարգացման իրավիճակը: Եվ չնայած  զեկույցի հեղինակները նշում են լուրջ առաջընթաց,  նրանք հիշեցնում են, որ նման տեմպով մարդկությանը կպահանջվի ևս 50 տարի օրենսդիր մարմիններում գենդերային հավասարության հասնելու համար: «Կարծում եմ ՝ բոլորը համաձայն են, որ դա անընդունելի է», – շեշտել է ՄԽՄ ղեկավարը:

Նա առանձնացրել է երեք երկրներ, որոնք արդեն հավասարության են հասել ՝ Ռուանդան, Կուբան և Արաբական Միացյալ Էմիրությունները: Կենտրոնանալով Ռուանդայի վրա ՝ Մարտին Չունգոնգն նշել է, որ ավելի հեշտ է հասնել առաջընթացի այն պայմաններում, երբ պետությունները վերականգնվում են հակամարտությունից և հնարավորություն ունեն վերասահմանել սոցիալական հիմքերը:

Միջխորհրդարանական միությունը խորհուրդ է տալիս քվոտաներ կիրառել «կանանց մանդատների» համար: Այն դեպքերում, երբ դա արվել է, խորհրդարաններում 11,8 տոկոսով ավելի կին է ընտրվել, քան այլուր: Միության  ղեկավարը նաև շեշտել է, որ օրենսդրական գործունեությանը կանանց ակտիվ մասնակցության արդյունքում շահում են բոլորը: Օրինակի համար,  կանայք առողջության ոլորտում բնակչության համար ավելի բարենպաստ օրենքներ են փնտրում:

Ըստ նրա, COVID համաճարակն առավել բացասական ազդեցություն ունեցավ  երկրների` ընտրություններ անցկացնելու հնարավորությունների վրա. շատ տեղերում քվեարկությունը հետաձգվեց: Կանայք, ինչպես արդեն նշվել է,  այն մարդկանց շարքում են, ովքեր ճգնաժամի պայմաններում դառնում են առավել խոցելի: Դրա հետ մեկտեղ,  երկարաժամկետ հեռանկարում հեռակա աշխատելու ունակությունը, ըստ մասնագետների, դրական ազդեցություն կունենա խորհրդարանում կանանց գործունեության վրա: