Առաջարկ. «30-տոկոսանոց քվոտայի հետաձգումը մինչև 2022 թվական արդարացված չէ »

Ավելի քան 60 տեղական եւ միջազգային կազմակերպությունների միավորող Գենդերային թեմատիկ խումբը հանդես է եկել կանանց քաղաքական մասնակցությնը վերաբերող նոր առաջարկով: Խոսքը Ազգային ժողովի կողմից մայիսի 25-ին ընդունված եւ ուժի մեջ մտած ՀՀ Ընտրական օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին է : Խումբը գտնում է, որ կուսակցությունների ցուցակներում սեռերի 30/70 համամասնություն ամրագրող դրույթի հետաձգումը մինչեւ 2022 թվական արդարացված չէ:

Նշենք, որ գործող Ընտարական օրենսգրքում փոփոխություն անելու հնարավորությունը հիմնված է ՀՀ Կառավարության աշխատակազմի ղեկավար, նախարար Դավիթ Հարությունյանի մայիսի 25-ին ՀՀ Ազգային ժողովի ամբիոնից հնչեցված այն հայտարարության վրա, որ նույնիսկ ընդունված ՀՀ Ընտրական օրենսգիրքն այնուամենայնիվ կարող է փոփոխության ենթարկվել ընդդիմության հետ վերջնական կոնսենսուսի հասնելու և մի շարք այլ առաջարկություններ ներառելու նպատակով:

Շնորհակալություն հայտնելով ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի աշխատանքային խմբին և այն պատգամավորներին, ովքեր իրենց առաջարկություններում ներառել էին Գենդերային թեմատիկ խմբի նախորդ առաջարկների զգալի մասը, խումբն, ընդհանուր առմամբ, ողջունելի է համարում ՀՀ Ընտրական օրենսգրքում տեղ գտած կանանց քաղաքական մասնակցությանը վերաբերող դրույթները, մասնավորապես.

– 83.4-րդ և 83.10-րդ կետերով սեռերի համամասնությունը կուսակցությունների ցուցակներում մինչև 30/70 բարձրացումը,

– 130.2-րդ հոդվածով կուսակցությունների ցուցակներում 30/70 համամասնության տարածումը նաև համամասնական ընտրակարգով անցկացվող ՏԻՄ ընտրությունների, այսինքն` Երևանի, Գյումրու և Վանաձորի ավագանու ընտրությունների վրա,

– 100.3-րդ հոդվածով նախատեսված երաշխավորությունը, ըստ որի` «եթե մանդատից հրաժարվելու արդյունքում տվյալ խմբակցության որևէ սեռի ներկայացուցիչների թիվը նվազում է, և արդյունքում ցածր է լինելու 25 տոկոսից, ապա մանդատը տրվում է այդ նվազ ներկայացված սեռի հաջորդ թեկնածուին»:

– 141.6-րդ և 141.8-րդ դրույթներով ամրագրված երաշխավորությունը, ըստ որի համամասնական համակարգով անցկացվող Երևանի, Գյումրու և Վանաձորի ավագանու ընտրությունների արդյունքում ձևավորվող խմբակցության կազմում որևէ սեռի ներկայացուցիչների ներկայացվածությունը չի կարող ցածր լինել, քան 25 տոկոս:

Դրա հետ մեկտեղ Գենդերային թեմատիկ խումբը մտահոգություն է հայտնում, որ անցումային և եզրափակիչ դրույթներով ,մասնավորապես, հոդված 144 –ի 14-րդ, 15-րդ և 16-րդ կետերով վերը նշված դրական փոփոխություններն ուժի մեջ են մտնելու միայն 2022 թվականի ընտրություններում, իսկ մինչ այդ գործելու է 25/75 համամասնություն ապահովող դրույթը:

Գենդերային թեմատիկ խմբի անդամները արդարացված չեն համարում նման հետաձգումը` հաշվի առնելով մի շարք հանգամանքներ, որոնցից հիմնականն այն է, որ օրենսգրքով նախատեսված մանդատների բաշխման եղանակը՝ համապետական և տարածքային ցուցակների համադրմամբ, հանգեցնելու է իրականում նրան, որ կուսակցությունների ցուցակներում ամրագրված 30/70 համամասնությունը չի պահպանվի ընտրված մարմնում: Ավելին`հաշվի առնելով տարածքային կամ բաց ցուցակներով կանանց ընտրվելու ցածր շանսերը, ինչի մասին են վկայում փորձագետների , այդ թվում Վենետիկի հանձնաժողովի դիտարկումները, կանանց ներկայացվածությունը դե-ֆակտո կարող է չգերազանցել 15 տոկոսը, իսկ 25/75 համամասնության դեպքում կանանց թիվը Ազգային ժողովում կարող է 12 տոկոսից չբարձրանալ, այն դեպքում, երբ արդեն այսօր աշխարհի խորհրդարաններում կանանց ներկայացվածության միջին ցուցանիշը կրկնակի բարձր է և կազմում է մոտ 23 տոկոս:

Գենդերային թեմատիկ խմբի անդամները դիմել են ԱԺ բոլոր խմբակցություններին, ինչպես նաեւ ԱԺ երեք մշտականա պետա-իրավարական, մարդու իրավունքների եւ եվրաինտեգրման հացերով մշտական հանձնաժողովներին առաջարկով , այն է ներառել քննարկման ենթակա այլ հարցերի թվում նաև 144-րդ հոդվածի 14-րդ, 15-րդ և 16-րդ կետերի դրույթները չեղյալ համարելու առաջարկը: Դրանով իսկ 83.4-րդ, 100.3-րդ, 130.2-րդ, 141.6-րդ և 141.8-րդ հոդվածների դրույթները կգործեն 2017 թվականին կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններում: Դա հնարավորություն կտա իրական փոփոխության հասնելու գալիք ընտրություններում ՀՀ Ազգային ժողովի կազմում կանանց ներկայացվածության առումով: