Gender Gap Index 2017. Հայաստանը զբաղեցրել է 97-րդ տեղը ՝ լավացնելով իր դիրքը 5 կետով
Համաշխարհային տնտեսական ֆորումը հրապարակել է 2017–ի Գենդերային խզման գլոբալ զեկույցը (Global Gender Gap Report 2017 ) , ըստ որի Հայաստանը զբաղեցրել է 97-րդ տեղը աշխարհի 144 երկրների շարքում` լավացնելով իր դիրքերը անցյալ տարվա համեմատ 5 կետով, երբ զբաղեցնում էր 102-րդ տեղը :
Գենդերային խզման ցուցանիշը հաշվարկվում է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի կողմից 2006 թվականից 4 առանցքային ոլորտներում՝ տնտեսական մասնակցություն և մասնագիտական աճի հնարավորություններ, կրթություն, առողջապահություն, ինչպես նաև քաղաքական մասնակցություն: Ցուցանիշը, ըստ էության, արտացոլում է կանանց ու տղամարդկանց հնարավորությունների միջեւ եղած տարբերությունը նշված ոլորտներից յուրաքանչյուրում:
Քաղաքական մասնակցության ցուցանիշներով (կանանց ու տղամարդկանց ներկայացվածություն կառավարման մարմիններում) Հայաստանը այս տարի բարելավել է իր դիրքերը 14 կետով ՝ տեղափոխվելով 125-րդ տեղից 111-րդ տեղ, կանանց ներկայացվածությունը խորհրդարանում մինչեւ 18 տոկոս բարձրացնելու շնորհիվ: Հիշեցնենք, որ աշխարհի խորհրդարաններում կանանց ներկայացվածության միջին ցուցանիշը այժմ արդեն համարյա 24 % է:
Տնտեսության մեջ կանանց և տղամարդկանց հավասարության առումով Հայաստանը վատթարացրել է իր դիրքերը զբաղեցնելով 71 –րդ տեղը անցյալ տարվա 69 –րդ տեղի համեմատ:
Թեպետ գենդերային հավասարության ամենալավ պատկերը կրթության ոլորտում է, սակայն այստեղ Հայաստանը զգալի հետընթաց է արձանագրել՝ տեղափոխվելով 27-րդ տեղից 42-րդ տեղը է 144 երկրների շարքում:
Գենդերային բացի 4 ոլորտներում Հայաստանը ամենից վատ ներկայացված է առողջապահության ոլորտում (143 տեղ): Այս ոլորտում վարկանիշի կառուցվածքում հաշվի է առնվում նորածինների սեռերի հարաբերակցությունը եւ հենց այդ ցուցանիշի զգալի շեղման հետեւանքով է Հայաստանը զբաղեցնում , ըստ էության, համարյա վերջին տեղը: Հիշեցնենք, որ Հայաստանում նորածինների սեռերի հարաբերակցությունը զգալի շեղված է բնականոնի համեմատ պտղի սեռով պայմանավորված հղիության արհեստական ընդհատումների պատճառով:
Հետխորհրդային երկրների շրջանում գենդերային հավասարության հարցերով Հայաստանից առաջ են այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Տաջիկստանը (95 տեղ), Վրաստանը (94-րդ տեղ), Ղրղզստանը (85-րդ տեղ), Ռուսաստանը (71-րդ տեղ), Ուկրաինան (71-րդ տեղ), Ղազախստանը (52-րդ տեղ), Մոլդովան (30-րդ տեղ), Բելառուսը (26-րդ տեղ): Միևնույն ժամանակ միակ երկիրը, որին հանրապետությունը ետևում է թողել, Ադրբեջանն է (98-րդ տեղ): Համաշխարհային ինդեքսի առաջատարն է դարձել Իսլանդիան, նրան են հետևում Նորվեգիան և Ֆինլանդիան:
Ի դեպ, վարկանիշի միջին արժեքն աշխարհում 0.68 է, այսինքն անահավասարությունը աշխարհում հաղթահարված է միջինում 68 տոկոսով: Լիարժեք հավասարության հաղթահարման ճանապարհը Հայաստանն անցել է 67 %-ով: Վարկանիշային աղյուսակի առաջին տեղը զբաղեցնող Իսլանդիայի դեպքում գենդերային բացը վերացված է 88 տոկոսով: Ընդհանուր առմամբ, 144 երկրից 65-ը վերացրել են անհավասարությունը 70-80 տոկոսով, եւս 65-ը ՝ 60-70 տոկոսով եւ 10 երկիր 50-60 տոկոսով: 50 տոկոսից ցածր ցուցանիշ ոչմի երկիր չունի:
Դրա հետ մեկտեղ զեկույցի հեղինակները նշում են, որ առաջին անգամ 2006թ.-ից ի վեր նրանք նկատել են հետընթաց իրական հավասարության խթանման մասով: Փորձագետների գնահատականներով, համաշխարհային գենդերային Ճեղքվածքի հաղթահարման համար կպահանջվի 100 տարի, մինչդեռ անցյալ տարվա դրությամբ պահանջվում էր 83 տարի: Մասնավորապես, տնտեսության ոլորտում հավասարությանը պետք է սպասել 217 տարի, իսկ ահա կրթության ոլորտում այն հասանելի կլինի մոտակա 13 տարվա ընթացքում:
Նշենք, որ Gender Gap Index -ը աշխարհում կարեւորվում է նրանով, որ բացահայտում է կանանց ներուժի անարդյունավետ օգտագործումը տվյալ երկրի զարգացման գործընթացներում եւ ցույց է տալիս գենդերային անհավասարության և երկրի մրցունակության միջև անմիջական կապը:
Դիտումների քանակը` 3177