Ռոզալյա Աբգարյան. «Մեզ համար չկար հարց՝ մեկնե՞լ ռազմաճակատ, թե՞ ոչ»

Եթե չլիներ Մեծ Հայրենականը, Ռոզալիա Աբգարյանը կիրագործեր մանկության երազանքը՝ բժշկուհի կդառնար եւ կապրեր խաղաղ կյանքով: Սակայն հունիսյան մեկ օր փոխեց նրա եւ նրա հասակակիցների կյանքը: Նրանք ոտքի կանգնեցին հայրենիքի համար՝ պայքարելու ֆաշիզմի դեմ: Պատերազմից տասնյակ տարիներ անց՝ տիկին Ռոզալյան կրկին լի է կյանքի եւ մարդկանց հանդեպ սիրով: Նրա անվերջ ժպտացող աչքերում նշմարվում են հուզմունք ու խոր կսկիծ, երբ վերհիշում է պատերազմի անմարդկային, ոչ կանացի սարսափները: 91-ամյա Ռոզալյա Աբգարյանի պատմությունն է ներկայացնում Մեդիամաքս –ի լրագրող Եկատերինա Պողոսյանը: :

… 1941թ. հունիս: Ապրում էինք Թիֆլիսում: Նոր էր լրացրել իմ 18 տարին: Դպրոցը նոր էի ավարտել՝ գերազանցության վկայականով: Ավարտական վկայականների հանձման կապակցությամբ հունիսի 21-ին երեկոյան մեզ իր տուն էր հրավիրել ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Ակակի Խորավան: Շատ հաճելի երեկո անցկացրինք, զրուցեցինք, լսեցինք նրա խորհուրդները, պատմեցինք մեր ապագա ծրագրերի մասին՝ ո՞ւր ենք ցանկանում դիմել, ի՞նչ ենք երազում դառնալ: Երիտասարդ էինք, ոգեւորված: Երգ ու ծիծաղով, բարձր տրամադրությամբ վերադարձանք տուն՝ ապագայի հետ կապված մեծ երազանքներով: Հաջորդ օրն առավոտյան արթնացանք միանգամայն ուրիշ աշխարհում. սկսվել էր պատերազմը:

Մենք այն սերունդն էինք, որը շատ էր սիրում իր հողը, հայրենիքը: Մեզ համար չկար հարց՝ մեկնե՞լ ռազմաճակատ, թե՞ ոչ: Ես եւ ընկերներս դիմեցինք զինվորական կոմիսարիատ, զինվորագրվեցինք որպես կամավոր: Ծնողներս դեմ էին ռազմաճակատ մեկնելու իմ որոշմանը: Հայրս երեք դուստր ուներ, տղա չուներ: Բայց չէ՞ որ մեկն ու մեկը մեր ընտանիքից պետք է գնար հայրենիքը պաշտպանելու:

Ամբողջ երկիրն էր ոտքի կանգնել: Մի քանի ամսում սովորեցինք ռադիոգործը, հետո ողջ պատերազմի ժամանակ աշխատում էի ռադիոկապի վրա: Կտրեցի երկար վարսերս, հագա զինվորական համազգեստն ու գնացի կայարան: Գնացքը շարժվեց դեպի Ռոստով, Ստալինգրադ եւ այդպես մինչեւ հեռավոր քաղաքներ:

Ստալինգրադի մոտակայքում էինք: Թեժ մարտերն այնտեղ դեռ չէին սկսվել, սակայն իրավիճակը լարված էր: Մեր գնացքն օդից հարձակման ենթարկվեց: Մեր գլխավերեւում խորհրդային ռազմական ինքնաթիռ էր թռչում՝ թեւերին կարմիր աստղ նկարած: Ինքնաթիռը խորհրդային էր, բայց օդաչուն՝ գերմանացի: Նա կրակ բացեց գնացքի ուղղությամբ, եւ միակ բանը, որը հիշում եմ դրանից հետո, այն է, որ ամբողջությամբ արյան մեջ էի: Չէի հասկանում՝ դա ի՞մ արյունն էր, թե՞ ուրիշինը: Շուրջս զոհեր էին, վիրավորներ: Ինձ տեղափոխեցին հոսպիտալ: Երբ ապաքինվեցի, ինձ ուղարկեցին Լուգանսկ՝ 12-րդ բանակին կից 88-րդ կապի գունդը: Հետո տեղափոխվեցի 18-րդ բանակ, որի կազմում էլ անցա մարտական ամբողջ ճանապարհս:

Այսօր՝ տասնյակ տարիներ անց, պատերազմի օրերը կարծես ֆիլմից դրվագներ լինեն, որոնք հաճախակի գալիս են աչքիս առաջ: Շատ տեսարաններ ջնջվել են հիշողությունիցս, վերածվել մարդկային աննկարագրելի տառապանքի եւ խիզախության մասին մի պատմության…

Պատերազմը մեզ շատ բան սովորեցրեց: Սովորեցրեց գնահատել մարդկային կյանքը: Մենք կոփվեցինք, սովորեցինք հեշտությամբ հաղթահարել դժվարությունները: Նա, ով անցել է պատերազմի միջով, կարողացել է շատ ամուր ընտանիք կազմել: Ավագ սերժանտի կոչումով վերադարձա Հայաստան, ամուսնացա: Ամուսինս եւս պատերազմի մասնակից է, հինգ անգամ վիրավորվել է, անգամ ձեռնամարտի օգնությամբ փրկել իր մարտական ընկերների կյանքը: Նրա հետ միասին ապրեցինք 58 տարի: Ապրել ենք երջանիկ եւ համերաշխ: Գրեթե երբեք լուրջ վեճեր չենք ունեցել: Միշտ զիջել ենք միմյանց, հարգել, օգնել, սատարել: Մենք պատերազմի միջով էինք անցել եւ գիտեինք՝ ինչ է խաղաղությունը: Պատերազմից հետո ես եւ ամուսինս կարողացանք համալսարան ընդունվել, սովորել, աշխատել, ապահովել մեր ընտանիքի հոգսերը: Եղել եմ ե՛ւ մայր, ե՛ւ ուսանող, ե՛ւ տան տիկին: Շատ դժվար էր, բայց ամեն ինչ էլ հաղթահարեցինք: Կարողացանք սովորել, աշխատել, ընտանիք կազմել: 1967թ. պարգեւատրվեցի ՀԽՍՀ վաստակավոր մանկավարժի կոչումով: Այսօր երջանիկ եմ ինձ համարում՝ իմ երկու որդիներով եւ թոռներով շրջապատված…

Նյութը ամբողջությամբ ՝ Մեդիամաքս-ի կայքում:

Կարդացեք թեմայի շուրջ մեր կայքում.

Աղավնի Սահակյան. «Եթե կամավոր մեկնում ես ռազմի դաշտ, ուրեմն պիտի կռվես տղամարդուն հավասար»

«Մելսիդան վերցրել է զենքը և մի քանի րոպեներ անց ոչնչացրել անօդաչու սարքը»

Պատերազմ տեսած կանայք. «Անսովոր ճակատագրով սովորական կին եմ»…

Պատերազմների «ոչ կանացի» դեմքը…

Կանայք զինված ուժերում. ի՞նչ են ցույց տալիս ուսումնասիրությունները

Դիպուկահար կանայք. «ցանկացած ժամի` ցանկացած խնդիր »

Հավսա՛ր, զգա՛ստ. բանակի աղջիկները / տեսանյութ

Երբ մարտի են գնում աղջիկները

Մարիեթ Շուրման. «Կանանց դերը խաղաղության հասնելու համար չափազանց որոշիչ է»

«Անհնար է մոռանալ այդ ամենը»