Տղաներին տրվող նախապատվությունը տագնապալի վերածնունդ է  ապրում …

Աղջիկ երեխաների աբորտի ամենաշատ դեպքերը գրանցվում են Չինաստանում  և այլ ասիական երկրներում: Սակայն այս երևույթն  Կովկասում նույնպես շատ տարածված է: Երկու նոր ուսումնասիրություններ ցույց են տալիս դրա պատճառները  և ենթադրում, որ առաջիկայում այդ պրակտիկան կարող է էլ ավելի աճել:

Երբ ամեն ինչ  բնական հունով է ընթանում , յուրաքանչյուր 100 աղջկա դիմաց ծնվում է 105 տղա: Տղաներն ավելի խոցելի են մանկական հիվանդությունների հանդեպ, այսպիսով, ծննդյան պահին եղած նրանց այս փոքր առավելությունը հասունության շրջանում արդեն հավասարվում է: Սակայն Հայաստանում և Ադրբեջանում յուրաքանչյուր 100 աղջկա դիմաց ծնվում է 115 տղա, իսկ Վրաստանում հարաբերակցությունը 120 է: Սա ավելի մեծ շեղում է, քան Հնդկաստանում: Բոլոր երեք երկրներում էլ 1991թ-ից ի վեր այդ թիվը կտրուկ աճել է (տե՛ս աղյուսակը):

Կովկասում սեռային գործակիցները հատկապես խեղաթյուրվում են, երբ ծնվում է երկրորդ կամ երրորդ երեխան: Հայաստանում, առաջին երեխաների դեպքում հաշվվում է 138 տղա յուրաքանչյուր 100 աղջկա դիմաց: Եթե առաջին երեխան տղա է, ապա երկրորդ երեխան ավելի հավանական է, որ աղջիկ լինի, քան տղա: Սակայն եթե առաջին երեխան աղջիկ է, տղաներին տրվող նախապատվությունը իր գագաթնակետին է հասնում: Երբ առաջին երեխան աղջիկ է, երկրորդ երեխաների 61 %-ը  տղաներ են: Կարծես թե հայ ծնողները շատ լավ պլանավորում են ընտանիքի կազմը:

Ինչպես ամենուր,  նույնիսկ շատ էժանագին ուլտրաձայնային մեքենաները, որոնք բացահայտում են սեռը, շատ մեծ փոփոխություն են մտցրել: Մինչև Սովետական Միության փլուզումը այսպիսի մեքենաները շատ հազվադեպ էին, քանի որ դրանց մասերը ռազմական օգտագործման համար էին նախատեսված, դրանց արտահանումը Արևմուտքից արգելված էր: Երբ 1991թ-ից սկսած դրանք մեծ տարածում ստացան, սեռով պայմանավորված աբորտների թիվն աճեց: Չնայած այս մեքենաները նաև շատ մեծ տարածում գտան Ուկրաինայում և այլ հարակից երկրներում, որտեղ սեռի գործակիցը շարունակեց մնալ կայուն: Այն աճեց Հյուսիսային Օսիայում, ռուսական Կովկասի մի մասում, ինչպես նաև Թուրքիայի որոշ հատվածներում, սակայն մինչև 107:

Ինչո՞վ է բացատրվում այս կովկասյան ֆենոմենը: Հեղինակները կարծում են, որ պատասխանը շատ քաղաքական բնույթ ունի. բոլոր երեք երկրներն էլ «սառեցված կոնֆլիկտներ»  ունեն, ինչը կարող է մեծապես նվազեցնել կանանց բանակցային ուժերը ընտանիքի պլանավորման գործընթացում, այնպես որ տղամարդիկ նախապատվությունը տալիս են տղաներին: Եթե այդպես է, այն կարող է բերել  մի ուշագրավ փոփոխության: 1970-ականներին Սովետական Միությունը պարծենում էր, որ կանայք ավելի շատ իրավունքներ ունեին, քան նրանց քույրերը այլ երկրներում, և Սովետական պետությունը ճնշում էր կրոնական խտրականությունը կանանց դեմ: Տղաներին տրվող նախապատվությունը Կովկասում ենթադրում է, որ ավանդական արժեքները վերածնվում են:

Ուրիշ առումներով Կովկասը բացառություն չի կազմում: Ջոն Բոնգարթսը 61 երկրներում հետազոտություն է անցկացրել` պարզելու համար այն հարաբերակցությունը, որը կլիներ այն ժամանակ, երբ ծնողներն ունենային աղջիկների և տղաների իրենց ցանկացած թիվը: Եվ պարզվել է, որ երկրների ուղիղ կեսում ցանկալի հարաբերակցությունը ավելի քան 110 է (ավելի բարձր քան Հնդկաստանում է` 108): Հայաստանը և Ադրբեջանը ամենաբարձր ցուցանիշներն ունեցող երկրների շարքում են, սակայն ամբողջ աշխարհում (հատկապես Աֆրիկայում) ծնողներն ասում են, որ ավելի շատ տղաներ են ուզում: Ինչպես Բոնգարթսն է ասում, «կա սեռի ընտրության շատ բաղձալի մի պահանջարկ»: Եվ կարծես թե  Կովկասը այն ուղեցույցն է, որ ցույց է տալիս`  այդ պահանջարկը կարելի է շատ հեշտությամբ բավարարել…

Աղբյուրը՝   The Economist

Կարդացեք թեմայի շուրջ մեր կայքում.

Վիգեն Սարգսյան.«Սեռով պայմանավորված աբորտները ` պարզապես խայտարակություն են մեր ազգի համար»…

Գարիկ Հայրապետյան. «Սելեկտիվ աբորտների հիմքում՝ գենդերային անհավասարությունն է»

Ինչու՞ ենք գերադասում ընդամենը մեկ-երկու երեխա ունենալ

Դ-ր Գիլմոտո. «Հայաստանը մինչև 2060-ը կկորցնի գրեթե 93 հազար պոտենցիալ ապագա մայր»

«Կորսված հավասարակշռություն. արու զավակի նախընտրությունը Հայաստանում»

Ոչինչ չի եղել, ուղղակի մի Լիլիթիկով պակաս կծնվի Հայաստանում…

Աբորտը ՝ մարդասպանություն է, բայց օրենքով դրա արգելումը խնդիր չի լուծում

Յուրաքանչյուր տարի կորցնում ենք մոտ 1400 պոտենցիալ մայր

«Սեռով պայմանավորված հղիության արհեստական ընդհատումների տարածվածությունն ու պատճառները Հայաստանում» զեկույց

Մարդկության մայրամուտը սկիզբ կառնի, երբ երկրի վրա «վերջանան» կանայք