Արփինե Հովհաննիսյան. «Ուզում եմ քաղականության մեջ ասել իմ՝ որպես մասնագետի խոսքը»

Նորընտիր Ազգային ժողովի ՀՀԿ խմբակցության  պատգամավոր Արփինե Հովհաննիսյանը դասավանդում է ԵՊՀ քաղաքացիական իրավունքի ամբիոնում, իրավագիտության թեկնածու է: Ուսանելու տարիներից սկսած միշտ զուգահեռ աշխատել է պետական համակարգում՝ ՀՀ  Արդարադատության նախարարությունում, ՀՀ նախագահի աշխատակազմում, որից հետո՝ ՀՀ Աժ-ում՝ որպես ՀՀ ԱԺ նախագահի խորհրդական: 

«Ընդհանրապես կյանքում  հեղափոխական  զարգացումներ չեմ սիրում, էվոլյուցիոն ճանապարհի կողմնակիցն եմ: Ինձ մոտ միշտ է այդպես եղել. քայլ առ քայլ, ամեն անգամ աստիճանաբար է հասունացել գաղափարը, որ կարող եմ անել ավելին: Իմ մուտքն էլ քաղաքականություն  բնականոն ու օրինաչափ զարգացման արդյունք էր», – ասում է նա: 

Ի դեպ, նրան կարելի է դասել գենդերային զգայուն պատգամավորների շարքին, համենայն դեպս Womennet.am-ի  հարցերին  պատասխանելիս  շեշտեց, որ  ժամանակին ավարտել  է  նաև  Համալսարանական կրթությամբ կանանց ասոցիացիայի գենդերային դպրոցը և շատ է կարևորում այդ  ուսուցումը:  Մեր առաջին հարցը  նրան՝  կանանց նկատմամբ խտրականության մասին է՝ զգացե՞լ է  այն երբևէ իր նկատմամբ:

–         Ես խտրականության  երկու տեսակ կառանձնացնեի. արտաքին բնույթի խտրականություն և հենց կանանց ներսում եղած ինքնասահմանափակում: Երբ կինն ինքը իրեն չի պատկերացնում հասարակական գործընթացներում  և կարիերային աճի չի ձգտում, բնականաբար է, որ  նման ինքնասահմանափակումը  պետք է հանգեցնի նաև արտաքին խտրականության, այսպես կոչված «ապակյա առաստաղին», եթե  գենդերային եզրույթներով խոսենք: Որոշակի առումներով բոլոր կանայք էլ բախվում են խտրականության, սակայն  կարծում եմ՝ յուրաքանչյուրը պետք է իր ներսում հաղթահարի այդ բարդույթները, որից հետո միայն կկարողանա հաղթահարել արտաքին խոչընդոտները:

Ինքս ընդգծված խտրականությանը  չեմ բախվել, սակայն մասնավոր դեպքեր եղել են: Օրինակ, երբ ասպիրանոտուրա էի ընդունվում, միասնական  քննություններին մասնակցողների  ճնշող մեծամասնությունը տղաներ էին, որոնք  շատ  հետաքրքրիր հայացքով էին  նայում,  անգամ մեկը չկարողացավ զսպել իրեն և ասաց. «Ձեր ֆակուլտետում տղա չկար, որ Դուք եք եկել….»:

Իսկ  կանանց քաղաքական մասնակցության  առումով  ի՞նչ խոչընդոտներ եք տեսնում:

–         Կարծում եմ, որ եթե անգամ կան էլ,  ապա կրկին մեծապես պայմնավորված են այն հանգամանքով, որ կանայք իրենք պետք է պատկերացնեն՝ ի՞նչ են ուզում, ու՞ր են գնում, ու ինչու՞, այդ ժամանակ բոլոր պատնեշները  կանցնեն ու առաջ կգնան:

–

Ձեր կարծիքով, որո՞նք են կանանց` պատգամավորական մանդատից հրաժարվելու դրդապատճատները, և կարելի՞ է արդյոք  որակել այդ երևույթը` որպես ճնշում և թաքնված խտրականություն կանանց նկատմամբ:

–         Դրդապատճառներն ամենատարբեր կարող են լինել, չեմ կարծում ճիշտ է ընդհանուր եզրահանգումներ  անել, յուրաքանչյուր դեպքի հետ կապված պետք է առանձին դիտարկել խտրականության հնարավորությունը և նոր միայն դատոողություններ անել:

Ձեր վերաբերմունքը գենդերային քվոտայի  նկատմամբ, արդյունք տվե՞ց դրա բարձրացումը 15-ից մինչև 20 տոկոս:

–         Կարծում եմ՝ հասարակության ազգային հոգեկերտծվածքի՝ բոլորիս հայտնի առանձնահատկությունները հաշվի առնելով, այս պահին խնդրի կարգավորումը դրական էր: Ընդհանրապես, պոզիտիվ դիսկրիմինացիան հասարակական զարգացման այս փուլում և իրավագիտակցության այս անցումային մակարդակում դրական երևույթ եմ համարում: Այն արդեն իսկ տվել է իր արդյունքը, քանի որ օրենքի պահանջի պահպանման տեսանկյունից նպաստում է կանանց՝ քաղականություն մտնելու գործընթացին:

Ի՞նչ  փոփոխություններ եք տեսնում կանանց մասնակցության առումով նախորդ` 2007 թվականի ընտրությունների համեմատությամբ:

–         Փոփոխություններ անկասկած առկա էին, ունեինք համեմատաբար նախկինի հետ մեծամասնականով առաջադրված բավականին շատ թվով կին թեկնածուներ: Անկեղծ ասած կարևոր չէ՝ քանիսը հաղթանակ տոնեցին, քանիսը՝ ոչ: Երևույթն ինքնին դրական ազդակ էր առ այն, որ կանայք իրենց առաջնային դերին զուգահեռ /ընտանիքի պահապան և մայր լինել/ չեն մոռանում նաև հասարակության լիարժեք անդամ լինելու մասին և օգտվում են քաղաքական գործընթացներին մասնակցելու իրենց ընձեռված իրավունքներից:

Իսկ  կարելի՞ է գնահատել կանանց մասնակցությունը 2012-ի ընտրություններում որպես հաջողություն:  

–         Կարծում եմ, ցանկացած երևույթ պետք է դիտարկել համեմատության մեջ: Ի համեմատություն նախորդ փուլերի, կարող ենք ասել, որ կանայք ավելի լայնորեն էին ներգրավված   քաղաքական  գործընթացներում  և ունեցան նկատելի հաջողություններ:  Կոնկրետ ՀՀԿ-ի կողմից  երկու  կին  մեծամասնական ընտրակարգով անցան և  խմբակցությունում այսօր  ինը կին պատգամավորներ են ընդգրկված:

Ձեր կարծիքով, կանայք պե՞տք է իրենց ոճը ունենան քաղաքականության 

մեջ: Տարբերվու՞մ է այն տղամարդկանց ոճից:

–         Համոզված եմ, որ այն բնական տարբերությունները, որոնք գոյություն ունեն կանանց և տղամարդկանց  մտածողության մեջ,  չեն կարող չդրսևորվել նաև  քաղաքականության մեջ: Պետք չէ անել ոչինչ արհեստական, ի վերջո ժողովորդի խնդիրները բոլորի համար միասնական են, դրանք լուծելու ուղիրներն ու ցանկությունները՝ ևս:

Ի՞նչ կցանկանայիք փոխել քաղաքականության մեջ :

–         Այնպես, ինչպես ինչպես յուրաքանչյուր  մարդկային հարաբերության մեջ մարդիկ ձգտում են ազնվությամբ  և «խաղի կանոնների պահպանմամբ առաջնորդվել, կցանկանցայի, որ քաղաքականության մեջ էլ այդպես լիներ. լիներ ավելի շատ ազվնություն:

Ինչպիսի՞ն էր, ձեր կարծիքով,  ԶԼՄ-ների  վերաբերմունքը կին թեկնածուների նկատմամբ:

–         Չէի ասի, որ ամեն ինչ միանշանակ է, կարծում եմ՝ նայած լրատվամիջոց, նայած լրագրող, և նայած՝ կյանքում կնոջ դերի մասին տվյալ լրագրողի ունեցած պատկերացմանը:

Հետևելով Ձեր ֆեյսբուքյան էջին, կարող ենք փաստել, որ բավականին ակտիվ եք, պատգամավոր դառնալու հանգամանքը  կսահմանափակի՞  Ձեր ազատությունը սոցիալական կայքում:

–         Ես կարծում եմ, որ այն ազատությունը, որ ֆեյսբուքն է ինձ տվել,  շարունակվելու է, քանի որ դա իմ անձնական տիրույթն է,  բայց բնականաբար գործունեության հետ կապված ոչ թե սահմանափակումներ կլինեն, այլ փոքր ձևաչափային փոփոխութուններ:

Խոսեցինք կանանց նկատմամբ դրսևորվող խտրականության մասին, սակայն որոշակի խտրական վերաբերմունք կա նաև երիտասարդների նկատմամբ, այն առումով, որ երիտասարդ մասնագետներին շատերի նկատմամբ անվստահություն է  դրսևորվում: Բախվե՞լ եք նման խնդիրների՝ պայմանավորված տարիքով:

–         Այո, եղել են նման իրավիճակներ: Երբ 22 տարեկան էի, տարբեր ծրագրերի շրջանակներում դասախոսություններ էի կարդում բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց համար: Առաջին դասերին բախվում էի անվստահության՝ կապված տարիքի հետ: Ընթացքում այն հաղթահարվում էր: Կարծում եմ՝ միայն ես չէ, որ նման խնդրի առաջ եմ կանգնել: Դա ինչ-որ տեղ նաև բնական երևույթ է, երբ փորձառությունը և երիտասարդությունը միմյանց պահանջներ ունեն ներկայացնելու: Իրականում, հասարակության համար իդեալական տարբերակն այդ երկուսի համադրումն է:

Զրուցեց՝ Մարիամ Մուղդուսյանը