Աշխարհում գենդերային հավասարությանը հնարավոր է հասնեն 20 տարվա ընթացքում, իսկ Հայաստանում…

Խոսքը խորհրդարաններում կանանց ու տղամարդկանց հավասար ներկայացվածության մասին է, ինչին հնարավոր կլինի հասնել 20 տարվա ընթացքում: Դրա մասին են վկայում դրական միտումները, որոնք բացահայտել է Միջխորհրդարանական միությունը՝ հրապարակելով Կանանց միջազգային օրվան՝ մարտի 8-ին ընդառաջ իր ամենամյա վերլուծությունները աշխարհի խորհրդարաններում կանանց ներկայացվածության վերաբերայլ:

Ըստ այդ տվյալների, կանանց ներկայացվածությունը աշխարհի խորհրդարաներում միջինում 21.8% է կազմում: Դրա հետ մեկտեղ, առկա է դրական միտում. տարեկան կին պատգամավորների թիվը աՃում է 1.5%-ով, եւ եթե պահպանվի այդ միտումը, ապա 20 տարի անց աշխարհը կհասնի գենդերային հավասարությանը խորհրդարաններում:

Նշենք, որ Հայաստանում միտումներն շատ ավելի համեստ են ՝ վերջին քսան տարվա կտրվածքով կանանց թիվը հայոց խորհրդարանում աճել է ընդամենը 7 տոկոսով, այն էլ քվոտաների կիրառման շնորհիվ: Եթե նույն միտումը պահապանվի , ապա մեզ առնվազն 100 տարի կպահանջվի համաշխարհային չափանիշին հասնելու համար:

Միջխորհրդարանական միությունը՝ ներկայացնելով տարեկան վիճակագրությունը նշում է, որ չնայած քվոտաները նպաստեցին խորհրդարաններում կանանց թվի ավելացմանը, միայն դրանք բավական չեն: Քաղաքական կուսակցությունների դերը կին առաջնորդներին առաջադրելու հարցում նույնպես որոշիչ գործոն է:

Ընտրությունների ժամանակ բռնությունը, որը ներառում է վախեցնելը, սպառնալիքները, ֆիզիկական բռնությունը և ագրեսիայի այլ դրսևորումները և’ նախընտրական և’ հետընտրական շրջանում, ընդհանուր առմամբ կանխարգելում է ամբողջ աշխարհում կանանց քաղաքական մասնակցությունը, նշում է Միջխորհրդարանական միությունը իր տարեկան վերլուծության մեջ:

Միջխորհրդարանական միության գլխավոր քարտուղար Անդերս Ջոնսոնը անդրադառնալով վերջին տարիներին արձանագրված կին պատգամավորների 1.5% աճին , նշել է, որ այն համաձայնեցված քաղաքական գործողությունների արդյունք է:

Ամենամեծ թռիչքն արձանագրվեց անցյալ տարի արաբական աշխարհում: 2013-ին Սաուդյան Արաբիայում Շուրայի խորհրդում 30 կանանց պատմական նշանակումը և Հորդանանի խորհրդարանում քվոտաների շնորհիվ 18 կանանց անկանխատեսելի ընտրությունը նպաստեցին արաբական տարածաշրջանում միջին աճին՝ 13.2 %-ից 16%: Եվրոպայում և Ամերիկայում 2013-ին շարունակվեց կայուն առաջընթացը՝ արձանագրելով 2.% և 1.4% աճ: Ռուանդան ամրապնդեց իր կարգավիճակը՝ որպես կին պատգամավորների ամենաբարձր ցուցանիշն ունեցող երկիր. 2013-ի սեպտեմբերին կայացած ընտրություններից հետո անանց թիվը Ռուանդայի խորհրդարանում դարձավ 63.8%: Սա առաջին անգամ է աշխարհում, որ կանայք կազմեն պատգամավորների 60% եւ ավելի:

Այնուամենայնիվ, Ասիան և Խաղաղօվկիանոսյան երկրներում առկա են այլ միտումներ: Խաղաղօվկիանոսյան շրջանի երկրներում առանց Ավստրալիայի կանայք կազմում են խորհրդարանականների 3.2% միայն: Ասիայում գրանցվեց նվազագույն շարժը՝ 2012թ. 17.9%-ից մինչև 2013թ. 18.4 %-ը:

Կանանց ներկայացվածությունը աշխարհի խորհրդարաներում 1995-ից ի վեր.

Ընդհանուր առմամբ, 1995թ. ի վեր ամբողջ աշխարհում խորհրդարանում տեղ զբաղեցնող կանանց թիվը ներկայում կրկնապատկվել է։

Աֆրիկա. 1995թ.-ից տարածաշրջանում գրանցվել է կանանց ներկայացվածության ամենամեծ թռիչքը՝ 9.8% -ից 22.5%` ներկայացնելով 12.7%-ի աճ:

Բացի Ռուանդայի հաջողությունից բավականին մեծ աճ գրանցվեց նաև Գվինեայում: Կամերունում գենդերային պահանջներով ընտրական օրենքի ընդունումը և Զիմբաբվեում և Քենյայում սահմանադրական փոփոխությունները շատ կանանց համար ճանապարհ հարթեցին դեպի խորհրդարան:

Ամերիկա. Տարածաշրջանը երկրորդն է, որտեղ գրանցվել է կանանց՝ խորհրդարանում ներկայացվածության ամենաբարձր ցուցանիշը. 1995 –ից մինչև 2013 այն աճել է 12.5 %-ով՝ ապահովելով խորհրդարանում 25.2% կին:

Արգենտինայի, Էկվադորի և Գրենադայի խորհրդարաններում կանայք կազմում են ընդհանուր անդամների 30%, մինչդեռ Կուբան շարունակում է իր սոլիդ առաջընթացը դեպի հավասարություն 48.9%-ով: Չիլիում և Պարագվայում նույնպես որոշակի առաջընթաց է նկատվում:

Արաբական երկրներ Չնայած կանանց՝ խորհրդարանում ներկայացված չլինելու պատճառով արաբական երկրների հասցեին տարիներ շարունակ հնչող քննադատություններին` 1995 –ից մինչև 2013թ. տարածաշրջանը գրանցել է 11.7% աճ՝ 4.3%ից հասնելով 16%-ի: Տարածաշրջանում գրանցվել է նաև մեկ տարվա մեջ կին պատգամավորների թվի ամենամեծ աճը՝ 2.8%՝ շնորհիվ Սաուդյան Արաբիայի և Հորդանանի: Քուվեյթում կին պատգամավորների թիվը նույնն է, իսկ Քաթարը մնացել է տարածաշրջանի միակ երկիրը, որը հակված է խորհրդարանում ունենալ միայն տղամարդ պատգամավորներ:

Ասիա Այստեղ 1995թ.-ից ի վեր գրանցվել է ընդամենը 5.2%-ի աճ՝ 13.2%-ից դառնալով 18.4%:

Ֆիլիպինները գրանցեցին ամենաբարձր ցուցանիշը. 2013-ին կին պատգամավորների թիվը 5.2.%-ից դարձավ 27.3%, և կանայք կազմեցին խորհրդարանի 25%: Կամբոջայում գրանցվեց 4.3%-ի աճ՝ դառնալով 20.3%:

Եվրոպա. Այս տարածաշրջանում 1995-ից մինչև 2013 թ.կանանց թիվը խորհրդարանում աճել է 11.4%-ով՝ 13.2%-ից դառնալով 24.6%:

Հաջողություններ են գրանցվել նաև Ավստրալիայում, Իսրայելում, Իտալիայում և Մալթայում: Իսրայելի խորհրդարանում մաքսիմում ռեկորդ սահմանվեց. Կանայք կազմում են խորհրդարանականների 22.5%: Գերմանիյում ընտրությունները շատ քիչ առաջընթաց ապահովեցին, իսկ Հյուսիսային երկրները, որոնք, որպես կանոն, համաշխարհային առաջնորդներ են, ականատես եղան նաև լճացման, հատկապես Նորվեգիայում և Իսլանդիայում, որտեղ նույնիսկ 3%ի նվազում գրանցվեց:

Խաղաղօվկիանոսյան երկրներ.1995թ.ից ի վեր այս տարածաշրջանում գրանցվել է կին պատգամավորների թվի 8.5% աճ՝ դառնալով 7.7%-ից 16.2%:

***

Նշենք, որ Հայաստանում ՝ 2012-ին տեղի ունեցած ընտրությունների արդյունքում կանանց երկայացվածությունը Ազգային ժողովում աճեց 9,2 տոկոսից մինչեւ 10,7 տոկոս, իսկ քսան տարվա ընթացքում ընդամենը 7 տոկոսով:

Միջխորհրդարանական միության կողմից հաշվարկված այս տարվա ռեյտինգում Հայաստանը 115-րդ տեղն է զբաղեցնում՝ ցուցակում ներառված 148 երկրից:

«Կանայք Խորհրդարանում 2013 »-ի ամբողջական տվյալներին կարող եք ծանոթանալ այստեղ.

Աղբյուրը՝ Inter-Parliamentary Union

Կարդացեք թեմայի շուրջ մեր կայքում.

Հրապարակվել է «Կանայք քաղաքականության մեջ-2014» քարտեզը

«Մենք շտապելու խնդիր չունենք»՝ կարող ենք 100 տարի էլ սպասել…

Գենդերային քվոտա՝ դե յուրե ու դե ֆակտո

«Ձեր կարծիքով` քանի՞ կին պետք է լինի Ազգային ժողովում»

Աշխարհում՝ 5 պատգամավորներից մեկը՝ կին է

Ի դեպ, Ռուանդայի մասին…

Խորհրդարանի ղեկավար պաշտոններում ընտրվեց երեք կին

Ինչո՞ւ չաշխատեց քվոտայի մեխանիզմը