Աշխարհի կանայք -2015. նոր զեկույց
Կանանց և աղջիկների կյանքը զգալիորեն բարելավվել է: Այսօր կանայք ապրում են ավելի երկար և լավ, նրանք ավելի կրթված են, քան 20 տարի առաջ: Սակայն նրանք դեռևս շարունակում են ենթարկվել խտրականության և բռնության: Այս մասին ասվում է ՄԱԿ-ի նոր «Աշխարհի կանայք-2015 » վիճակագրական զեկույցում: Զեկույցը հրապարակվել էր Վիճակագրության համաշխարհային օրվա առթիվ, որը նշվում է հինգ տարին մեկ անգամ՝ հոկտեմբերի 20-ին:
Նոր զեկույցում վերլուծվել են համաշխարհային և տարածաշրջանային մակարդակներում կանանց դրության հետ կապված 200 ցուցանիշներ: Այն պարունակում է ավելի լիարժեք վիճակագրական տվյալներ, քան նախորդ նմանատիպ փաստաթղթերը: Տվյալները ներկայացված են ըստ Պեկինի գործողությունների ծրագրի խնդրահարույց ոլորտների:
Զեույցում, մասնավորապես նշվում է, որ կանանց կյանքի տևողությունը, միջինը, 4 տարով ավելի երկար է, քան տղամարդկանց կյանքի տևողությունը: Համաշխարհային մասշտաբով այսօր տղամարդկանց կյանքի ակնկալվող տևողությունը 68 տարի է, իսկ կանանցը՝ 72 (Հայաստանում կանայք ապրում են միջինը մինչև 78 տարեկան` 6 տարով ավելի, քան տղամարդիկ):
Ամբողջ աշխարհում նկատվում է կրթության ոլորտում գենդերային հավասարության բարելավում: Սակայն 58 մլն ցածչ դպրոցական երեխաներից, որոնք զրկված են ուսումից, 31մլն աղջիկ են: 781մլն անգրագետ մեծահասակների թվում երկու երրորդը կանայք են:
Ձեռքբերումների շարքում զեկույցի հեղինակներն ընդգծում են, որ 1993-2013 թթ. ընկած ժամանակահատվածում մայրական մահացության մակարդակը նվազել է 45%-ով:
Սակայն, չնայած այս հաջողություններին, կանայք դեռևս շարունակում են ենթարկվել բռնության և խտրականության քաղաքականության մեջ, բիզնեսում և կյանքի այլ բնագավառներում: Այսօրվա դրությամբ, պետությունների և կառավարությոնների ղեկավարների շարքում միայն 19 կին կա: Կանայք կազմում են խորհրդարանականների 22%-ը և նախարարների կաբինետների 18%-ը:
Չնայած շոշափելի առաջընթացին՝ աշխարհի կանանց մեկ երրորդը ենթարկվում է ընտանեկան բռնության:: Ընդ որում նրանց 60% չի դիմում իրավապահ մարմիններին: Մի շարք երկրներոմ աղջիկներին շարունակում են հարկադրաբար ամուսնացնել:Ամեն օր 7 հազար անչափահաս աղջիկ է երկրագնդի տարբեր ծայրերում ստիպողաբար ամուսնանում:
Աշխարհի առնվազն 19 երկրում ընդունված են ընտանեկան բռնության մասին օրենքներ, 125 երկրում կան օրենքներ սեռական ոտնձգությունների մասին, 52 երկրում կան օրենքներ ամուսնական կյանքում բռնաբարության մասին, նշում են զեկույցի հեղինակները:
Կանայք, միջինը, ամուսնանում են 5 տարի ավելի շուտ, քան տղամարդիկ (Հայաստանում միջինում երեք տարի շուտ-խմբ) : Այս գործոնը նվազեցնում է նրանց կրթություն ստանալու և կարիերայի աճի հնարավորությունը, ինչն էլ իր հերթին հանգեցնում է նրան, որ կանայք տնտեսապես կախված են տղամարդկանցից:
Ընդհանուր առմամբ, պաշտոնական աշխատաշուկայում կանանց միայն 50% -է աշխատունակ տարիքի, իսկ տղամարդկանց՝ 70%: Մինչդեռ կանայք զբաղված են ցածր վարձատրվող աշխատանքներում: Երկրների մեծամասնությունում կանանց աշխատավարձձը կազմում է տղամարդկանց աշխատավարձի 70-90 տոկոսը (Հայաստանում կանանց աշխատավարձը կազմում է տղամարդկանց աշխատավարձի 65.9 տոկոսը ):
«Մենք չենք կարող հասնել Կայուն զարգացման նպատակներին մինչև 2030 թ., եթե չապահովենք հավասար իրավունքներ աշխարհի բնակչության կեսի համար օրենսդրության մակարդակով և գործնականում», – ասել է Բան Կի Մունը զեկույցի հրապարակման առթիվ, որը նվիրված է Վիճակագրության համաշխարհային օրվան: Այն նշվում է հինգ տարին մեկ անգամ՝ հոկտեմբերի 20-ին:
Սոցիալական և տնտեսական հարցերով զբաղվող ստորաբաժանման ներկայացուցիչ Ֆրանչեսկա Գրումի խոսքերով, զեկույցը թույլ կտա ավելի արդյունավետ կերպով աշխատել 2015-ից հետո եկող ժամանակաշրջանի կայուն զարգացման նպատակների վրա:
«Զեկույցում վերլուծվել են համաշխարհային և տարածաշրջանային մակարդակներում կանանց դրության հետ կապված շուրջ 200 ցուցանիշներ: Այդ իսկ պատճառով մենք կարծում ենք, որ այս փաստաթուղթը կօգնի հաստատել նոր չափանիշներ առաջիկա 15 տարիների ընթացքում գենդերային հավասարության ոլորտում տեղի ունեցող փոփոխությունները վերահսկելու առումով»:
Զեկույցն ամբողջությամբ այստեղ.
Դիտումների քանակը` 3721